Γιατί η θρησκεία φοβάται την επιστήμη

Μετάφραση και αναδημοσίευση, με κάποιες διαφοροποιήσεις, από Church and State

Ο παππούς μου ήταν φαρμακοποιός της φυλής ιθαγενών Cherokee, ένας πολύ ευθύς τύπος που δεν μασούσε τα λόγια του. Υπηρέτησε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και στην Κορέα, με τον στρατό των Η.Π.Α., από τον οποίο απολύθηκε με τον βαθμό του λοχία. Έτσι όταν μιλούσε, άκουγα. Μια μέρα, καθώς ψαρεύαμε, μου είπε το εξής: «Η θρησκεία είναι απάτη και ο Ιησούς ήταν ένας προικισμένος άνδρας».

Αυτή η δήλωση μου έμεινε για όλη μου τη ζωή.

Τα σημεία που ήγειρε ήταν τα εξής: Μετά που ο πρωτόγονος άνθρωπος «δάμασε» τη φωτιά (αμέσως σημείωσε ότι ο άνθρωπος ποτέ δεν ανακάλυψε τη φωτιά, αλλά έμαθε να την εκμεταλλεύεται), καθόταν γύρω της και συζητούσε τα τεκταινόμενα της ημέρας. Ο παππούς μου, μου έλεγε πόσες Ινδιάνικες Εθνότητες εξακολουθούν να το κάνουν αυτό, καθώς μεταφέρουν ιστορίες και μύθους στις επόμενες γενιές.

Ο πρωτόγονος άνθρωπος λοιπόν, καθισμένος γύρω από τη φωτιά αναρωτιόταν πιθανότατα πως έφτασε εκεί. Ποια ήταν η δύναμη που προκάλεσε την ύπαρξή του; Ποια ήταν αυτά τα φώτα στον ουρανό το βράδυ; Τι ήταν αυτή η σφαίρα που έδιδε το φως απομακρύνοντας το σκοτάδι; Ο άνθρωπος βρισκόταν ακόμα στο στάδιο του κυνηγού συλλέκτη οπότε δεν είχε τίποτα για να απαντήσει στα ερωτήματά του.

Κάπου, κάποιος συνέλαβε την ιδέα ότι υπήρχε ένα πνεύμα, μια θεότητα, που δημιούργησε τα πάντα. Αυτό ικανοποίησε πολλούς ανθρώπους και απάντησε σε όλες τις απορίες τους. Σύντομα, κάποιος είχε μια άλλη ιδέα, πιθανώς μετά από μια κακή καταιγίδα, ότι πρέπει να γίνουν προσφορές (θυσίες) σε αυτή τη θεότητα ή θεότητες, σε ορισμένες κοινωνίες. Οι προσφορές θα περιλάμβαναν από τρόφιμα μέχρι πολύτιμα αντικείμενα, ακόμα και τον ίδιο τον άνθρωπο. Κάποιοι θα ορίζονταν ως μεσίτες των θεών και θα δημιουργούσαν νόμους, λέγοντας ότι τους δόθηκαν από τον θεό.

Ο παππούς μου είπε ότι η γνήσια ιδέα της θρησκείας είχε διαφθαρεί από όσους αναζητούσαν πλούτο και εξουσία απέναντι σε όλους τους άλλους.

Σε μια ιθαγενή Αμερικανική φυλή ο άνθρωπος της ιατρικής [ενίοτε αποκαλούμενος και μάγος ή σοφός της φυλής] έχει μεγάλη δύναμη και ασκεί εξουσία. Είναι αυτός που καθορίζει αν η φυλή θα πάει σε πόλεμο ή αν θα μετακομίσει σε καλύτερους τόπους κυνηγιού. Ο Ιατρός είχε το δώρο της ενόρασης και μπορούσε να βλέπει το μέλλον. Ακόμα και ο Αρχηγός θα τον υπακούσει για τις υποθέσεις της φυλής. Σπανίως, όμως, αυτός ο Ιατρός καταχρόταν τη δύναμή του.

Στη θρησκεία των Λευκών, έλεγε ο παππούς μου, η διαφθορά ήταν αχαλίνωτη. Η εκκλησία είχε ένα σχέδιο για να πάρει δύναμη και πλούτη. Κανείς δεν μπορούσε να τους σταματήσει... εκτός από την επιστήμη!

Οι ηγέτες της εκκλησίας ήξεραν ότι η επιστήμη, αν γινόταν αποδεκτή, θα μπορούσε να ανατινάξει ολόκληρο το σχέδιό της με την κόλαση, με αποτέλεσμα η θρησκεία τους να περιθωριοποιηθεί. Έτσι πολέμησαν με νύχια και με δόντια την επιστήμη, κατηγορώντας τους επιστήμονες ως πιόνια του Διαβόλου που Μισούν τον Θεό. Τους καταδίκαζαν εις θάνατο, ρίχνοντας τους στην πυρά.

Πίσω από τις κλειστές πόρτες, όμως, η επιστήμη ήταν απαραίτητη. Η αστρονομία για παράδειγμα, ήταν απαραίτητη για να καθορίσει πότε θα γιορταζόταν το Πάσχα, με βάση τη θέση του φεγγαριού. Έπρεπε να υπάρχει ένας τρόπος να δοκιμάζετε ο χρυσός, για να βεβαιώνεται η καθαρότητά του και επομένως η καταλληλότητά του για χρήση σε πολλά εκκλησιαστικά στολίδια. Η γεωμετρία ήταν απαραίτητη για την κατασκευή των εκκλησιών και η φυσική έπρεπε να εφαρμοστεί προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν θα καταρρεύσει η όλη δομή. Ακόμη και η επιστήμη της ακουστικής ήταν απαραίτητη, έτσι ώστε να ακούγεται το κήρυγμα σε όλο τον ναό. Η θρησκεία τα παρουσίαζε αυτά στο ποίμνιο της ως θαύματα του Θεού ή ως θεϊκή πρόνοια που τους καθοδηγούσε. Δεν χρειάζεται να επιτρέπεται στους ανθρώπους να γνωρίζουν κάτι άλλο, γιατί αλλιώς μπορεί να αρχίσουν να αμφισβητούν.

Η επιστήμη χρησιμοποιείται από όλες τις εκκλησίες σήμερα. Ας πάρουμε ως παράδειγμα μια μεγάλη εκκλησία. Ένα πράγμα που σίγουρα χρειάζεται είναι ο ηλεκτρισμός. Υπάρχουν, όμως, βιβλία σε χριστιανικά σχολεία τα οποία γράφουν ότι κανείς δεν ξέρει με βεβαιότητα από πού προέρχεται ο ηλεκτρισμός, αλλά είναι παντού. Ισχυρίζονται ακόμα ότι δεν μπορείς να τον δεις, ούτε να τον αισθανθείς. Αυτό που κάποιος πρέπει να κάνει είναι να ζητήσει να του δείξουν τους λογαριασμούς τους ρεύματος από οποιονδήποτε τους πληρώνει. Όσον αφορά στο γιατί υπάρχει παντού, μια εταιρεία, που εδρεύει κάπου στην πολιτεία, με τη δύναμη του άνθρακα, του φυσικού αερίου, της ατομικής ενέργειας ή του νερού, παράγει την ηλεκτρική ενέργεια που περνά μέσα από τα καλώδια στα νοικοκυριά ή τις εκκλησίες. Αυτό που δεν διδάσκεται είναι το πως οι γεννήτριες περιστρέφουν τους μαγνήτες που δημιουργούν τον ηλεκτρισμό. Όσο για ότι δεν αισθάνεσαι την ηλεκτρική ενέργεια, το μόνο που χρειάζεται να κάνεις είναι να παρακολουθήσεις μια καταιγίδα. Δεν το αισθάνεσαι; Βάλε το δάχτυλό σου σε μια πρίζα και πάτησε το διακόπτη για ενεργοποίηση.

Επίσης στις εκκλησίες υπάρχουν υπολογιστές. Στις μικρές εκκλησίες πιθανόν να υπάρχουν μόνο ένας με δύο υπολογιστές και ένα δρομολογητή (modem ή router). Στις μεγάλες εκκλησίες, όμως, θα έχουν διακομιστές (servers), ακόμα και ομάδα με τεχνικούς υπολογιστών και τεχνολογιών πληροφορικής. Οι μεγάλες εκκλησίες θα έχουν επίσης ένα τηλεοπτικό και ένα ραδιοφωνικό σταθμό με άλλους τεχνικούς για να τα διαχειρίζονται. Όλες αυτές οι θαυμάσιες συσκευές τεχνολογίας είναι αποτέλεσμα της επιστημονικής μεθόδου και των επιστημονικών θεωριών. Χωρίς αυτές οι εκκλησίες δεν θα μπορούσαν να στείλουν το «μήνυμά» τους σε ανθρώπους που βρίσκονται στα σπίτια τους.

Η θρησκεία είναι εντάξει με αυτό. Αυτό που φοβάται είναι οι ανακαλύψεις που μπορούν να θέσουν υπό αμφισβήτηση όλα όσα έχει κηρύξει εδώ και αιώνες. Φοβάται για παράδειγμα το Vast Antenna Array (VAA), που πιάνει ήχους από αστέρια, επειδή θα μπορούσε κάποια στιγμή να συλλάβει ένα σήμα από ένα άλλο πολιτισμό, αποδεικνύοντας ότι δεν είμαστε μόνοι. Με την εξουσία της να εκτείνεται στην κυβέρνηση, μπορεί να πιέσει τους πολιτικούς να μειώσουν τη χρηματοδότηση του συγκεκριμένου προγράμματος, διασφαλίζοντας ότι δεν θα γίνουν ανακαλύψεις. Μπορεί να φροντίσει επίσης ώστε το επανδρωμένο διαστημικό πρόγραμμα να οδηγηθεί στο πουθενά, καθώς και ότι η ρομποτική που απαιτείται για να εξερευνηθούν άλλοι κόσμοι δεν θα αναπτυχθεί ποτέ. Μπορεί να μην το επιτύχει πλήρως, αλλά μπορεί να περιορίσει τη χρηματοδότηση.

Η θρησκεία πρέπει να φροντίσει επίσης όπως η επιστήμη που απαιτείται για τον προσδιορισμό της ηλικίας ενός αντικειμένου, όπως για παράδειγμα ενός απολιθώματος, θα απομυθοποιηθεί ως ανακριβής και μη αποδεδειγμένη. Η θρησκεία δεν μπορεί να επιτρέψει στην επιστήμη να ισχυρίζεται ότι το Σύμπαν, η Γη και η ζωή είναι δισεκατομμυρίων ετών, δεν μπορεί να της επιτρέψει να λέει ότι ο άνθρωπος, αφού μοιράστηκε ένα κοινό πρόγονο με τους μεγάλους πιθήκους πριν από εκατομμύρια χρόνια, εξελίχθηκε και είναι χιλιάδες χρόνια αρχαιότερος των πρωτόπλαστων. Δεν μπορεί να επιτρέψει κάτι τέτοιο γιατί μετά το Ιερό Βιβλίο της, που ισχυρίζεται ότι όλα αυτά έγιναν πριν από μερικές χιλιάδες χρόνια μόνο, θα είναι λάθος. Η θρησκεία θέλει τους ακόλουθούς της να πιστεύουν ότι οι δεινόσαυροι συνυπήρχαν με τον άνθρωπο ala dinotopia.

Συνοψίζοντας, η θρησκεία γνωρίζει ότι αν η επιστήμη μπορεί να απομυθοποιήσει όλα όσα έχει διδάξει ως ευαγγέλιο, τότε η διείσδυσή της στις κοινωνίας θα μειωθεί και έτσι η παχιά αγελάδα που είχε στη διάθεσή της για δεκαετίες, αρμέγοντας μετρητά χρήματα, θα έχει φύγει μακριά, χωρίς επιστροφή!